Làng tranh Đông Hồ – Di sản văn hóa dân gian của Việt Nam

Làng tranh Đông Hồ là một trong những cái nôi nghệ thuật dân gian nổi bật của Việt Nam, nổi tiếng với kỹ thuật in tranh gỗ thủ công và màu sắc tự nhiên độc đáo. Ghé thăm làng tranh Đông Hồ là hành trình trở về với giá trị truyền thống dân tộc.

Làng tranh Đông Hồ – Địa điểm và giá trị văn hóa

Làng tranh Đông Hồ tọa lạc ở xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 35 km. Đây là nơi duy nhất tại Việt Nam còn gìn giữ nghệ thuật in tranh gỗ dân gian bằng thủ công như từ thế kỷ XVII

Lịch sử hình thành văn hóa tranh

Theo truyền thuyết, nghề làm làng tranh Đông Hồ có thể xuất phát từ đầu thế kỷ XI – Lý triều, khắc gỗ và in trên giấy dó. Đến thời Lê Kính Tông (1600–1619), tranh Đông Hồ phát triển mạnh mẽ với nhiều sắc màu và chủ đề đa dạng.

Giá trị văn hóa và xã hội

Làng tranh Đông Hồ là tài nguyên văn hóa quý, thể hiện triết lý, ước vọng và phản ánh sinh hoạt nông thôn vùng châu thổ Bắc Bộ như chăn trâu thổi sáo, đánh ghen, lễ hội… Tranh thường treo vào dịp Tết Nguyên đán hoặc lễ hội, mang ý nghĩa cầu lành, cầu phúc

Đặc điểm nổi bật của tranh Đông Hồ

• Chất liệu hoàn toàn từ thiên nhiên
  • Giấy dó/giấy điệp làm từ vỏ cây dó, hòa cùng bột vỏ sò, bột gạo để tăng độ cứng; màu sắc chiết xuất từ sỏi đỏ, hoa hoè, than tre, lá tràm, vỏ sò điệp… tạo nên sắc đỏ, vàng, đen, xanh, trắng vốn có
• Công nghệ khắc và in màu thủ công
  • Mỗi bức tranh in qua 2 – 5 bản khắc gỗ, tương ứng mỗi màu; in theo thứ tự từ màu nhạt đến màu đậm rồi bản nét đen cuối cùng. Sau đó được phơi khô và quét lớp hồ nếp để giữ màu và độ bền.
• Chủ đề và ý nghĩa tranh
  • Dịp Tết – Cầu phúc: “Lợn đàn”, “Gà đàn”, “Cá chép” biểu tượng sự sung túc
  • Lịch sử – Anh hùng: Bà Triệu, Hai Bà Trưng, Quang Trung, Thánh Gióng.
  • Chuyện dân gian – Tố chức xã hội: “Đám cưới chuột”, “Thầy đồ Cóc”, “Đánh ghen”, “Đấu vật”.

Tranh Đông Hồ không chỉ đẹp mắt mà còn mang thông điệp nhân văn, giáo dục sâu sắc.

Quy trình làm tranh tại làng tranh Đông Hồ

• Sáng tác và khắc ván
  • Nghệ nhân vẽ mẫu trên giấy.
  • Khắc 2 – 5 ván gỗ bằng tay cho từng màu, công đoạn phức tạp nhất
• Chuẩn bị giấy dó/điệp
  • Vỏ cây dó ngâm, giã, seo, chỉnh rồi quét hồ vỏ sò – tạo giấy cứng, có lớp ánh điệp
• Pha màu tự nhiên
  • Màu đỏ từ sỏi non; vàng từ hoa hoè; đen từ than tre; xanh từ lá tràm; trắng từ bột vỏ sò điệp
•  In tranh thủ công
  • Quét màu lên ván, áp giấy theo đúng cữ, dùng xơ mướp xoa đều; in mỗi màu lần lượt; in bản nét cuối cùng: màu đen
• Phơi và hoàn thiện
  • Tranh được phơi dưới nắng, sau đó phủ lớp hồ nếp để bảo vệ. Trong quá khứ quy trình này mất đến 6–7 tháng để chuẩn bị Tết

So sánh tranh Đông Hồ với tranh Hàng Trống

• Địa lý và chất liệu: Đông Hồ từ Bắc Ninh, giấy dó/điệp, màu từ tự nhiên. Hàng Trống từ Hà Nội, giấy Xuyến chỉ, phần lớn tô màu thủ công sau in bản phác

• Phong cách: Đông Hồ mang hơi thở nông thôn; Hàng Trống thiên hướng đô thị, tôn giáo, mỹ thuật tinh tế hơn.

• Kỹ thuật: Đông Hồ in hoàn toàn; Hàng Trống in đen rồi tô màu thủ công.

• Tình trạng hiện tại: Cả hai đều hiếm, nhưng Đông Hồ còn tồn tại qua 3 gia đình nghệ nhân cùng khoảng 30 người .

Hiện trạng bảo tồn làng tranh Đông Hồ

• Sự mai một và yếu tố kinh tế
  • Trước đây có hơn 150 gia đình làm tranh, nay chỉ 3 hộ với khoảng 30 người vẫn duy trì nghề. Nhiều người chuyển sang làm hàng mã vì sinh kế.
• Nỗ lực bảo tồn
  • Hồ sơ trình UNESCO vào năm 2024 để xét danh hiệu di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp
  • Hàng loạt chương trình đào tạo, giới thiệu và trải nghiệm để tạo đầu ra: truyền dạy, đưa tranh đi quốc tế, mở lớp dạy trẻ, áp dụng trong thời trang, đồ họa, nội thất
•  Gương mặt nghệ nhân tiêu biểu
  • Các nghệ nhân như Nguyễn Đăng Chế, Nguyễn Thị Oanh, Nguyễn Hữu Quả… đã tích cực giảng dạy, triển lãm và đưa tranh ra quốc tế

Lời khuyên cho khách du lịch và người làm báo nội dung

• Trải nghiệm thực tế
  • Du khách nên đến trực tiếp làng tranh Đông Hồ, trải nghiệm in tranh như “em bé cưỡi trâu thổi sáo”, tham gia tour văn hóa Bắc Ninh – Phù Lãng
•  Mua sắm và quà tặng
  • Tranh Đông Hồ phù hợp làm quà Tết, quà tặng, đồ thủ công mỹ nghệ; giá cả khá cao vì làm hoàn toàn thủ công, màu tự nhiên, mang tính sưu tầm và giá trị văn hóa.
• Sự kết hợp với truyền thông
  • Các nhà báo, blogger nên phối hợp cùng nghệ nhân, ghi lại quy trình và câu chuyện để truyền cảm hứng và quảng bá giá trị làng tranh Đông Hồ.

Làng tranh Đông Hồ không chỉ là một địa điểm văn hóa – du lịch mà còn là biểu tượng sống về truyền thống thủ công, bản sắc dân tộc và tri thức dân gian. Việc bảo tồn là trách nhiệm của toàn xã hội: từ nghệ nhân, chính quyền đến du khách và nhà làm nội dung.

Địa điểm mua tranh uy tín chất lượng tại Hà Nội

Khi nhắc tới địa chỉ mua tranh truyền động lực chất lượng tại Hà Nội, “Chạm” là cái tên không thể bỏ qua.

Chạm nổi bật trên thị trường tranh treo tường không chỉ là một thương hiệu bán lẻ mà còn là một xưởng sản xuất trực tiếp, mang lại nhiều lợi thế vượt trội cho khách hàng:

• Chất lượng kiểm soát nghiêm ngặt: Sản xuất trực tiếp, sử dụng vật liệu cao cấp (canvas, MDF chống ẩm, mực UV), đảm bảo tranh sắc nét, bền màu, không cong vênh hay bong tróc.
• Mẫu mã đa dạng – thiết kế độc quyền: Hàng ngàn mẫu tranh cập nhật xu hướng, sáng tạo theo nhiều phong cách – từ tối giản đến nghệ thuật, không trùng lặp.
• Tùy chỉnh theo yêu cầu: Có thể in slogan riêng, thay đổi kích thước, màu sắc… phản ánh đúng văn hóa và mục tiêu doanh nghiệp.
• Giá xưởng cạnh tranh: Không qua trung gian, tối ưu chi phí – phù hợp cả khi trang bị cho văn phòng lớn hoặc nhiều chi nhánh.
• Tư vấn chuyên nghiệp – hậu mãi rõ ràng: Đội ngũ am hiểu tranh và decor văn phòng, sẵn sàng hỗ trợ lựa chọn tranh phù hợp; bảo hành minh bạch, cam kết quyền lợi khách hàng.

Nếu bạn đang tìm một mẫu tranh vừa đẹp – vừa có giá trị tinh thần – vừa mang phong cách riêng, Chạm chính là nơi bạn nên ghé thăm. Hãy liên hệ ngay 0936036351 để được tư vấn và sở hữu những tác phẩm ưng ý nhất.